Bilinçsiz Teknoloji Kullanımının Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Üzerindeki Etkileri

Teknolojinin hayatımıza getirdiği kolaylıklar tartışılmaz olsa da, bilinçsiz teknoloji kullanımı, özellikle çocuklar ve gençler üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Son yıllarda artan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) vakaları, teknoloji ile olan ilişkiyi daha yakından incelemeyi gerektiriyor. Peki, bilinçsiz teknoloji kullanımı DEHB’yi nasıl etkiliyor?

1. DEHB Nedir?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), genellikle çocukluk çağında başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir rahatsızlıktır. DEHB’nin temel belirtileri arasında dikkat süresinde kısalma, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik yer alır.

2. Teknolojinin DEHB Üzerindeki Etkisi

Bilinçsiz teknoloji kullanımı, DEHB belirtilerini artırabilir ve daha da karmaşık hale getirebilir. Aşağıda bu etkilerin bazılarına yer verilmiştir:

a) Kısa Süreli Dikkat Dağınıklığı

Teknoloji, özellikle akıllı telefonlar ve tabletler, hızlı bilgi akışı sunarak dikkat süresini kısaltır. Oyunlar, sosyal medya ve videolar sürekli olarak yenilenen içerikler sunar ve bu, kullanıcıların odaklanma süresini olumsuz etkileyebilir. DEHB olan bireyler zaten dikkatlerini toplamakta zorlanırken, bu tür uyarıcılarla daha da zorlanabilirler.

b) Uyarıcı Fazlalığı

Televizyon, video oyunları ve sosyal medya, sürekli bir uyarıcı akışı sağlar. Bu, DEHB’li bireylerin beyinlerinde aşırı bir uyarıma yol açabilir. Beyin bu aşırı uyarımı dengelemekte zorlanabilir ve sonuç olarak dikkat dağınıklığı ve dürtüsellik artabilir.

c) Dürtüselliği Artırma

Çevrimiçi alışveriş, sosyal medya paylaşımları veya oyunlar gibi anlık ödüller sunan aktiviteler, DEHB’li bireylerin dürtüselliklerini artırabilir. Anında tatmin sağlayan bu tür aktiviteler, bireyin ani kararlar almasına ve sonuçları düşünmeden hareket etmesine neden olabilir.

3. Ekran Süresi ve Uyku Bozuklukları

Aşırı ekran kullanımı, uyku düzenini bozarak DEHB semptomlarını kötüleştirebilir. Özellikle mavi ışık, melatonin hormonunun salınımını engelleyerek uykuya geçişi zorlaştırır. Yetersiz uyku, dikkat dağınıklığı ve hiperaktiviteyi tetikleyebilir.

4. Sosyal İzolasyon ve İletişim Problemleri

Bilinçsiz teknoloji kullanımı, yüz yüze etkileşimleri azaltarak sosyal becerilerin gelişimini engelleyebilir. DEHB’li bireyler, teknoloji aracılığıyla sosyalleşme eğiliminde olabilirler, ancak bu, gerçek hayattaki sosyal etkileşimleri geliştirme konusunda yetersiz kalabilir. Bu da iletişim becerilerinin zayıflamasına yol açabilir.

5. Teknoloji Kullanımının Kontrol Altına Alınması

Bilinçsiz teknoloji kullanımının DEHB üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek mümkündür. İşte bazı öneriler:

• Ekran Süresini Sınırlandırın: Günlük ekran kullanım süresini sınırlamak, dikkat dağınıklığını azaltabilir.
• Dijital Detoks Yapın: Haftanın belirli günlerinde veya saatlerinde teknolojiden uzak kalmak, zihinsel rahatlama sağlayabilir.
• Fiziksel Aktiviteleri Artırın: Fiziksel egzersizler, DEHB semptomlarını azaltmada etkili olabilir. Bu nedenle, teknoloji kullanımına alternatif olarak spor ve dış aktiviteler teşvik edilmelidir.

6. Sonuç

Bilinçsiz teknoloji kullanımı, DEHB semptomlarını artırabilir ve bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak, teknoloji kullanımını bilinçli ve sınırlı bir şekilde düzenlemek, DEHB’li bireylerin bu olumsuz etkilerden korunmasına yardımcı olabilir. Ebeveynler, eğitimciler ve uzmanlar, teknoloji kullanımını dengeleyerek çocukların sağlıklı bir gelişim süreci geçirmelerini desteklemelidir.

Bu yazıda bilinçsiz teknoloji kullanımının DEHB üzerindeki etkileri ele alınarak, hem çocuklar hem de yetişkinler için bilinçli teknoloji kullanımının önemi vurgulanmıştır. Teknoloji, doğru kullanıldığında faydalı olabilir; ancak kontrolsüz kullanım, özellikle DEHB’li bireylerde önemli sorunlara yol açabilir.